woensdag 16 september 2009

Mijn persoonlijke mening

Ik ben niet zo gek op hoofddoeken, ik moet daar eerlijk in zijn. Ik ben er niet zo gek op omwille van de associaties die ik er bij heb. Die associatie, mijn persoonlijke associatie, is: men vindt blijkbaar dat wij vrouwen ons moeten schamen voor ons lichaam en dat we het daarom moeten wegstoppen. Dat kwetst me als vrouw en maakt me kwaad. Op precies dezelfde manier waarop ik kwaad wordt als ik chassidische vrouwen over de Antwerpse Meir zie lopen, met hun vleeskleurige ondoorschijnende kousen, hun lange mouwen, hun pruiken, zodat je toch maar niet hun échte haar zou kunnen zien. Of als ik hoor dat er plaatsen zijn waar het strafbaar is een kind in het openbaar de borst geven.

Dat gekwetst voelen en die kwaadheid zijn persoonlijke emoties en wie weet waar ze vandaan komen. Waarschijnlijk is het een boosheid die via mijn moeder in mijn bloed is gekropen. Zij zat nog op een nonneninternaat waar je met je handen boven het bed moest slapen en niet naakt mocht douchen. Zoiets sijpelt door, hoe je het ook draait of keert.

Ik heb geen problemen met de hoofddoek omdat het een religieus symbool zou zijn. Voor mij mag iemand rondlopen met een kruisje, een davidster, een boedha, een tika, een oranje tulband een vijfpuntige ster, whatever. Ik heb ook helemaal geen probleem met zo’n klein zwart hoofddoekje, dat overigens behoorlijk sexy kan staan. Mijn probleem is niet van ideologische maar van psychologische aard. Maar ik denk persoonlijk ook dat ideologie een lege doos is als ze voorbijgaat aan wat mensen voelen en ervaren. Ik denk dat het wel eens heilzaam zou kunnen zijn om daar nu net bij stil te staan. Zonder oordeel, want gevoelens zijn niet politiek correct of incorrect. Je hebt ze gewoon.

Ik ben dus niet zo gek op hoofddoeken, maar ik vind het een bijzonder slecht idee ze te verbieden. Niet eens omdat dat betuttelend is –meisjes en vrouwen moeten zelf maar beslissen wat ze met die hoofddoek aanvangen. Maar juist omdat iets verbieden er rechtstreeks toe leidt dat mensen het met hand en tand gaan verdedigen. Met de gekste argumenten eerst. Zoals Tom Naegels terecht opmerkt in Knack: de hoofddoek staat op dit moment zowel symbool voor emancipatie als voor een gebrek daaraan. Tot daar dus de waarde van ideologieën.

Ik vind dat we er net alles aan moeten doen om die lap stof te ontdoen van de betekenissen die eraan verbonden worden. En die zijn voor veel mensen, denk ik, verschillend. De vraag is hoe je dat doet, dat ontdoen van betekenissen. Ik weet het niet. Ik denk alleszins dat het niet is door hoofddoekenmeisjes te weren. Ik denk dat we er juist zoveel mogelijk contact mee moeten zoeken. We moeten ze in onze klassen houden. We moeten ze naar de jeugdbeweging krijgen en naar de sportclub. We moeten ermee naar de cinema gaan en ermee gaan shoppen. We moeten ze onthaalmoeder laten zijn van onze kinderen of zelf onthaalmoeder zijn voor hun kinderen. We moeten er op de thee. We moeten hen vragen ons te leren buikdansen. En wie weet zeg ik dan tegen zo’n hoofddoekenmeisje: ‘Weet je, mijn mama mocht niet naakt onder de douche, en ik word daar nu nog kwaad van.’ En zegt zij: ‘Weet je, ik heb nooit last van een bad hair day’.

2 opmerkingen:

Lilimoen zei

In de eerste plaats vind ik het knap dat je je visie op deze manier kunt verwoorden en durft neerpennen. Zo ver ben ik dus nog niet.

Als ik naar mijn eigen denkproces omtrent dit thema kijk, heb ik vooral moeite met volgende zinnen:

Zin 1: "Meisjes en vrouwen moeten zelf maar beslissen wat ze met die hoofddoek aanvangen."

Zin 2: "Ik vind dat we er net alles aan moeten doen om die lap stof te ontdoen van de betekenissen die eraan verbonden worden."

Ad zin 1: Wat doe je met meisjes die die beslissing zelf niet kunnen nemen? Wat doe je met hen die onder druk gezet worden?

Ad zin 2: Ik weet niet of ik deze zin juist koppel aan het juiste gedachtengoed dat erachter steekt. Maar als je bedoelt dat we de hoofddoek moeten ontdoen van zijn betekenis (nl. de betekenis die moslimvrouwen eraan geven, religieus) dan vind ik toch dat het een gewaagde uitspraak is. Het lijkt alsof je dan zegt: veeg heel die religieuze betekenis maar onder de mat, want dat is onzin.

Anderzijds, als je bedoelt dat we het moeten ontdoen van de betekenissen die wij buitenstaanders eraan geven, dat is een ander verhaal.

Er zijn veel elementen die bij mij een rol spelen in het vormen van een mening over deze dingen. Door de complexiteit van dingen die volgens mij in het verhaal opgenomen moeten worden is het niet eenvoudig.

Enkele voorbeelden van deze dingen:
- het vermoeden van partijdigheid onmogelijk maken (Vermeersch)
- multi-personele samenleving (Verhofstad)
- democratische krachten van de Islam (Anciaux)
- vergroten van extremisme, haat en onverdraagzaamheid
- polarisering (Groen!)
- gemeenschappelijke waarden en normen
- druk op vrouwen (niet enkel moslimvrouwen)
- politieke Islam
enz.

Als ik mijn mening gevormd heb, zal je het wel horen.

Groetjes, Lilimoen

Isabelle zei

Hm. Lilimoen, ik was al aan het uitkijken naar je reactie. Kijk, zo’n vragen helpen dus inderdaad om je een mening te vormen. Dat vind ik dus een fijne manier om een debat te voeren, het doet mij opnieuw nadenken.

Zin 1: "Meisjes en vrouwen moeten zelf maar beslissen wat ze met die hoofddoek aanvangen."
Ad zin 1: Wat doe je met meisjes die die beslissing zelf niet kunnen nemen? Wat doe je met hen die onder druk gezet worden?
* Met ‘meisjes moeten zelf beslissen’ bedoel ik natuurlijk ook dat ze niet onder druk gezet worden. Het werkt in de twee richtingen. Maar verder: als meisjes onder druk gezet worden, moet dat onder druk zetten aangepakt worden. De hoofddoek verbieden maakt niet dat die meisjes minder onder druk gezet worden. Ze worden alleen anders onder druk gezet. Ze worden nu onder druk gezet om helemaal niet naar school te gaan. Wat hebben we daarmee gewonnen?
Het komt er dan op aan die meisjes mondiger te maken, de vrouwen in het algemeen mondiger te maken, de ‘onderdrukzetters’ bewust te maken van wat ze doen en welke verantwoordelijkheid ze daarmee dragen. Je moet mensen de kans geven zich te emanciperen, en hen daarbij steunen. Maar als je hen verbiedt een hoofddoek te dragen, krijgen ze niet eens de kans om zelf te tonen wat hun eigen keuze is. Dan zet je ze gewoon zelf ook onder druk.

Zin 2: we moeten die lap stof zoveel mogelijk van zijn betekenis ontdoen
Ad zin 2: Ik weet niet of ik deze zin juist koppel aan het juiste gedachtegoed dat erachter steekt. Maar als je bedoelt dat we de hoofddoek moeten ontdoen van zijn betekenis (nl. de betekenis die moslimvrouwen eraan geven, religieus) dan vind ik toch dat het een gewaagde uitspraak is. Het lijkt alsof je dan zegt: veeg heel die religieuze betekenis maar onder de mat, want dat is onzin.
Anderzijds, als je bedoelt dat we het moeten ontdoen van de betekenissen die wij buitenstaanders eraan geven, dat is een ander verhaal.
* Lilimoen, die bedenking heb ik me achteraf ook gemaakt. Het klopt dat die lap stof niet van alle betekenissen moet worden ontdaan. Dat kan ook helemaal niet. Alles heeft altijd betekenis. Maar het is wél belangrijk te kijken welke betekenissen er allemaal aanhangen en of die allemaal wel gezond en terecht zijn. Ik denk dat ook voor die meisjes de betekenis niet altijd is dat het een religieus symbool is. Het kan zoveel betekenissen hebben, en voor een deel mag dat ook, maar elk van die betekenissen zou getoetst moeten worden. Kloppen ze wel? Is het waar dat een hoofddoek wil zeggen: vrouw schaam je om je lichaam (mijn associatie?). Is het waar dat een hoofddoek wijst op een gebrek aan emancipatie? Is het waar dat het wijst op een nieuwe vorm van emancipatie? Is het waar dat Mohammed wilde dat meisjes zich versluierden, en is dat dan een wens die past in een historische context of is het belang daarvan nog steeds actueel? Is het waar dat een hoofddoek een aantijging is van onze democratie? Is het waar dat het dragen van een hoofddoek een vorm van arrogantie is? Als ik mezelf hier zo lees, dan zouden we er eigenlijk gewoon Katie Byron bij moeten halen, niet?

Maar wat ik vooral wou zeggen: we moeten ophouden met van een hoofddoek een strijdsymbool te maken. We moeten ophouden met er de grote ideologieën op los te laten. Ideologieën zijn wegwijzers maar niet meer dan dat. Als we ze als de enige mogelijke weg zien, rijden we ons vast. En dat is wat nu duidelijk gebeurt. En mijn voorstel is dan: laten we kijken waarom sommige mensen zich goed voelen bij die hoofddoek en andere mensen zich daar niet goed bij voelen. En laten we vooral heel goed naar elkaars verhaal luisteren.